Wraz z początkiem 2021 r. weszła w życie nowa ustawa z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (dalej: PZP). Zastąpiła ona poprzednią ustawę z 29 stycznia 2004 r. Nowo obowiązujący akt normatywny jest o wiele bardziej obszerny, co jednocześnie wiąże się z bardziej precyzyjnymi przepisami. W związku z tym, w niniejszym artykule chciałbym przedstawić najważniejsze zmiany związane z postępowaniem przed Krajową Izbą Odwoławczą (KIO) w 2021.
Spis treści
TogglePostępowanie przed KIO 2021 a nowe możliwości
Dotychczasowe przepisy ograniczały prawo wykonawców do wnoszenia odwołań do KIO w przypadku zamówień poniżej progów unijnych. Kolejnym ograniczeniem było wnoszenie odwołań wyłącznie w odniesieniu do zamkniętego katalogu czynności i zaniechań zamawiających.
O ograniczeniach w składaniu odwołań w postępowaniach poniżej progów unijnych pisałem kilka razy na blogu w poniższych artykułach:
- Odwołanie w przetargach poniżej progów unijnych
- Odwołanie poniżej progów unijnych – czy leci z nami pilot?
- Sąd Najwyższy o odwołaniach poniżej progów na zaniechania
- Odwołanie poniżej progów – a jednak możliwe
Obecnie możliwość wniesienia odwołania nie zależy od wartości przedmiotu zamówienia. Zlikwidowany został wąski katalog czynności podlegających odwołaniu. Możliwe jest także wniesienie odwołania na każdą czynność lub zaniechanie zamawiającego niezgodne z prawem.
Przykładowo – dotychczas w postępowaniach poniżej progów unijnych nie było możliwe wniesienie odwołania na unieważnienie przez zamawiającego przetargu. Teraz wykonawca, uznając taką czynność zamawiającego za bezzasadną, może skutecznie dochodzić swych praw przed KIO.
W jakich sytuacjach można jeszcze wnieść odwołanie do KIO w 2021?
Nowe przepisy wprowadziły również możliwość wniesienia odwołania, w sytuacji gdy:
- zamawiający zaniecha przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, pomimo że był do tego zobligowany, a także gdy
- przygotowany przez zamawiającego wzór umowy będzie zawierać sprzeczne z ustawą PZP postanowienia, niezależnie od istotności tych postanowień.
Postępowanie przed KIO – koszty
Nowa ustawa przyniosła również zmiany w zakresie ponoszenia kosztów w związku z postępowaniem przed KIO. Na gruncie starej ustawy PZP obowiązywała zasada: „zwycięzca bierze wszystko”. To znaczy, że nawet jeżeli postawiliśmy 10 zarzutów i z tych 10 zarzutów tylko jeden został przez KIO uwzględniony, to i tak traktowani byliśmy jako wygrywający sprawę. W konsekwencji otrzymywaliśmy pełny zwrot kosztów postępowania.
Obecnie koszty są zasądzane proporcjonalnie do liczby uwzględnionych zarzutów. Przykładowo, jeżeli odwołujący przedstawi 4 zarzuty, a uwzględnione zostaną 2, koszty postępowania po połowie będą ponosić obie strony postępowania (odwołujący i zamawiający).
Nowa wysokość opłaty od skargi
Zmianie uległ również koszt wniesienia skargi na orzeczenie KIO do sądu. Do tej pory wynosił on 5-krotność wpisu. Teraz należy uiścić kwotę w wysokości 3-krotności wpisu.
Zatem przykładowo – w postępowaniu na roboty budowlane poniżej progów do tej pory opłata od skargi wynosiła 50.000 zł. Teraz wynosi 30.000 zł. Różnica jest więc spora.
Kto może być pełnomocnikiem przed KIO w 2021?
Na gruncie starej ustawy PZP, pełnomocnikiem strony mógł być w zasadzie każdy. Wraz z wejściem w życie omawianych zmian, krąg ten został znacznie zawężony. Obecnie pełnomocnikiem przed KIO może być:
- adwokat lub radca prawny, a także
- osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony, lub uczestnika postępowania oraz
- osoba pozostająca ze stroną lub uczestnikiem postępowania w stosunku zlecenia – jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia.
Dodatkowo pełnomocnikiem osoby prawnej, przedsiębiorcy – w tym nieposiadającego osobowości prawnej – lub jednostki nieposiadającej osobowości prawnej może być również pracownik tej jednostki.
Nowe składy orzekające
Nowa ustawa PZP zmieniła również zasady liczebności składów sędziowskich. Do tej pory KIO orzekała przede wszystkim w składzie jednego arbitra. Obecnie sprawy powyżej tzw. progów unijnych powinny być procedowane w składach trzyosobowych. Należy zaznaczyć, że w drodze wyjątku Prezes Izby może zarządzić rozpoznanie odwołania w składzie jednoosobowym. Może mieć to miejsce w sytuacji, w której uzna to za wskazane ze względu na stopień zawiłości sprawy.
Postępowanie przed KIO 2021 – podsumowanie
Jak widać, zmiany w zakresie postępowania przed KIO wprowadzone w 2021 są dość obszerne. O tym, jakie skutki praktyczne ze sobą przyniosą, dowiemy się zapewne na przestrzeni najbliższych miesięcy. Wydaje się, że spraw przed KIO może być więcej (z uwagi na zmiany w zakresie kosztów oraz szerszy katalog przyczyn składania odwołań). Czy tak faktycznie będzie? To się okaże. 🙂
Dawid Pantak
radca prawny
e-mail: dawid.pantak@legalkp.pl
telefon: 668 501 984